De Vrijmetselarij roept vragen op. Er is dan ook veel over ons gezegd en geschreven in de afgelopen 300 jaar. Soms waar, helaas vaker onjuist. Daarom is het prettig om eens op een rij te zetten wat wij wel en niet zijn, aan de hand van een aantal vragen die vaak worden gesteld.

Laten we beginnen met het grootste vooroordeel te ontkrachten: De Vrijmetselarij is géén godsdienst en zeker geen sekte. Als vrijmetselaar ben je vrij om te geloven wat je wilt. Als vrijdenkers hebben we niets met een vaste leer, of de vele dogma’s, waarbij je verteld wordt wat je moet denken en hoe je het moet zien. De vrijmetselaar bepaalt dat voor zichzelf.

Wat is de Vrijmetselarij dan wél? De Vrijmetselarij biedt een zingevingsmethode die met behulp van rituelen en symbolen leidt tot zelfontplooiing en broederschap en daardoor tot een betere samenleving. Dit doen we al meer dan 300 jaar.

Onze oorsprong gaat heel ver terug maar de meest aangenomen ontstaansgeschiedenis is die van de middeleeuwse steenhouwersgilden. Deze stonden niet onder toezicht van kerk of stedelijke autoriteit. Hun werkplaatsen of loges werden verzamelplaatsen van vrije, onafhankelijk denkende, geschoolde mannen.

Tegenwoordig bestaat de Vrijmetselarij uit een heel gevarieerd gezelschap, van alle leeftijden, politieke visie, opleiding, culturele achtergrond, maatschappelijke positie. Wat ons bindt is de wil om een beter mens te worden. Voor jezelf en voor anderen, geestelijk of spiritueel, dát is waar we naar streven.

Waarom zou je met anderen aan jezelf werken?

Hoe goed je jezelf ook denkt te kennen, je kunt het niet alleen. Je hebt andere perspectieven nodig om te spiegelen en te leren. Daarom doen we aan tweerichtingsverkeer: we respecteren elkaar, ook al heb je andere ideeën, een verschillend wereld- of godsbeeld, andere eetgewoonten of ben je anders geaard.

Wat doen jullie concreet als jullie samenkomen?

We gebruiken rituelen en comparities om samen verder te komen. Ritualistiek of symboliek klinkt misschien vaag maar is het niet, het biedt juist houvast. Het kan helpen iets uit te leggen en te begrijpen dat niet in woorden te vangen is. Denk maar aan symbolen als Yin & Yang, een smiley, een hart, een vlag; in één oogopslag duidelijk.

De Vrijmetselarij gebruikt bekende symbolen zoals het alziend oog maar ook minder bekende zoals de Passer en Winkelhaak, die staan voor de uitstralende liefde tot de medemens en de oprechte verhouding tot die medemens. De ruwe steen staat voor de mens, hamer en beitel zijn de instrumenten, die aangeven dat je met beleid te werk moet gaan.

Rituelen helpen óók tot uitdrukking te brengen wat niet onder woorden kan worden gebracht. Deze worden door ieder lid zelf geïnterpreteerd, hier ben je vrij in. Zo zien we het bewerken van de ruwe steen tot kubieke steen als vorming van jou als persoon, zodat je uiteindelijk beter past in het grotere geheel; de wereld om je heen. Formeel zijn onze rituele bijeenkomsten, waarin bijvoorbeeld broeders worden ingewijd. Dan gaan we ook formeel gekleed, in kostuum met klassieke Vrijmetselaars kledij.

Informeel houden we ‘comparities’. Hierin gaan we met elkaar in gesprek aan de hand van een door een broeder aangedragen onderwerp, dit kan gaan over wetenschap, filosofie of iets maatschappelijks. Compareren is voor ons het vergelijken, het naast elkaar leggen van inzichten en ervaringen. Wat zegt de een, wat zegt de ander. Dit is extra waardevol in een tijd van polarisatie en uitgesproken meningen, complottheorieën en een groeiend populisme. In de loge met je broeders word je even uit je eigen bubbel gehaald, je ziet iets, voelt iets of hoort wat nog niet zichtbaar voor je was.

Hoe kan het al zoveel jaren zo goed samengaan?

We hebben respect voor elkaars gevoelens en opvattingen. Verschillen zijn overbrugbaar, door naar elkaar te luisteren, van elkaar te leren en als broeders met elkaar om te gaan. We mijden wat ons scheidt (zoals politiek) en zoeken constant naar verbinding en wat ons licht biedt. We durven persoonlijk en kwetsbaar te zijn, zetten ons ego aan de kant zodra we over de drempel van de loge stappen. Dit is ieders individuele verantwoordelijkheid.

Hoe is zo’n loge georganiseerd?

Eigenlijk zijn we georganiseerd als iedere andere vereniging, met een bestuur, leden en een reglement. Specifiek voor de Vrijmetselarij is de opbouw in 3 graden:

Leerling: focus naar binnen gericht, in jezelf kijken, ook wel getypeerd als “ken uzelve”

Gezel: naar buiten gericht, je plaats in de maatschappij vinden, in harmonie met je omgeving

Meester: je verbinding met het levensmysterie, voor ieder een persoonlijk gevoel

Alle loges samen hebben zich verenigd in de Orde van Vrijmetselaren, onder het Grootoosten de Nederlanden.

Waarom zou ik Vrijmetselaar worden?

Dat is natuurlijk niet aan ons, maar helemaal aan jou. Een broeder zei ooit: “ik doe dit omdat ik de wereld mooier achter wil laten dan hoe ik ‘m aantrof”. Dit is een drijfveer voor veel Vrijmetselaars. Die mooiere wereld begint bij jezelf. Wat zou jouw beweegreden kunnen zijn?

Er zijn meer redenen die we vaker terug horen van broeders. Misschien herken je het wel; je hebt genoeg vrienden maar je mist diepgang. Je wilt even uit de ratrace stappen, heel bewust tijd voor jezelf nemen, samen met anderen. De Vrijmetselarij biedt een methode die je veel geeft, als je er zelf in investeert. We hebben vrijheid hoog in het vaandel staan, maar vrijmetselaar zijn is zeker niet vrijblijvend.

Lid worden van een loge bij jou in de buurt? Wij willen zeker weten dat een nieuw lid iets heeft aan ons en wij aan hem. Daarom kost ‘aanneming’ meer tijd en aandacht dan bij de gemiddelde sportclub of buurtvereniging. Maar je krijgt er ook écht iets voor terug.